ಹರಿದ, ಕೊಳಕಾದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬದಲಿಸುವಾಗ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಅನುಸರಿಸುವ ನಿಯಮ ನಿಮಗೆ ಗೊತ್ತಿರಲಿ
ಹರಿದ, ಕೊಳಕು ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಗುವುದು ಎಂದಾಗ ಜನರಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ತಲೆನೋವು ಆಗಿತ್ತು. ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಹರಿದು ಹೋದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಸಿಹಿಸುದ್ದಿ ನೀಡಿದೆ.
ಹರಿದ, ಕೊಳಕು ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಗುವುದು ಎಂದಾಗ ಜನರಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ತಲೆನೋವು ಆಗಿತ್ತು. ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಹರಿದು ಹೋದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಸಿಹಿಸುದ್ದಿ ನೀಡಿದೆ.
ಜನಸಾಮಾನ್ಯರು ಹಾಳಾದ, ಹರಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಅನೇಕ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೇ ಹರಿದ ನೋಟುಗಳಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಮೊತ್ತದ ಹಣವನ್ನು ಪಾವತಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಸ್ಪಷ್ಟ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಹರಿದ, ಕೊಳಕಾದ ರೂ. 200, 2000 ನೋಟುಗಳ ವಿನಿಮಯಕ್ಕೆ ಆರ್ಬಿಐ ಒಪ್ಪಿಗೆ
ಆರ್ಬಿಐ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿ
ಇದೀಗ ಗ್ರಾಹಕರ ಗೊಂದಲಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸಿರುವ ಆರ್ಬಿಐ ಸ್ಪಷ್ಟ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿದೆ. ಐವತ್ತು ರೂಪಾಯಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮುಖಬೆಲೆಯ ನೋಟುಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಾಳಾಗಿದ್ದರೆ ಶೇ. ೧೦೦ ರಷ್ಟು ಹಣ ವಾಪಸ್ಸು ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿದೆ
ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮೌಲ್ಯದ ನೋಟುಗಳು ಶೇ. ೮೦ ರಷ್ಟು ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದರೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಹಣ ಪಾವತಿ ಹಾಗು ಶೇ. ೪೦ - ೮೦ ರಷ್ಟು ಹಣ ಹಾಳಾಗಿದ್ದರೆ ಅರ್ಧ ಮೊತ್ತ ನೀಡಲಾಗುವುದು ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದೆ.
ಮರುಪಾವತಿ ವಿಧಾನ
ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಮರುಪಾವತಿಯನ್ನು ಒಂದೇ ದಿನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಬೇಕು ಎಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ಚೆಕ್ ಅಥವಾ ಡಿಡಿ ಮೂಲಕವೂ ಹಣ ಪಾವತಿ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.
ಯಾವ ರೀತಿಯ ನೋಟ್ಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ?
ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ನೋಟ್ ಮರುಪಾವತಿ) ನಿಯಮಗಳು, 2009 ರ ಪ್ರಕಾರ, ಮರುಪಾವತಿಗಾಗಿ ಕೆಳಗಿನ ರೀತಿಯ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಅಪೂರ್ಣ ನೋಟ್:
ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಥವಾ ಭಾಗಶಃ ಯಾವುದೇ ಸೂಚನೆ, ನಾಶಮಾಡುವ, ಕುಗ್ಗಿದ, ತೊಳೆದು, ಬದಲಾದ ಅಥವಾ ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗದಿದ್ದರೂ, ಒಂದು ಮ್ಯುಟಿಲೇಟೆಡ್ ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿಲ್ಲ.
ಮ್ಯುಟಿಲೇಟೆಡ್ ಗಮನಿಸಿ:
ಇದರರ್ಥ ಒಂದು ಭಾಗವು ಕಾಣೆಯಾಗಿದೆ ಅಥವಾ ಎರಡು ತುಣುಕುಗಳಾಗಿರಬಹುದು.
ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗದ ನೋಟು
ಒಂದು ನೋಟಿನ ಅರ್ಧ ಭಾಗವನ್ನು ಯಾವುದೇ ಇನ್ನೊಂದು ನೋಟಿನ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಭಾಗ ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ರೂಪುಗೊಂಡ ಒಂದು ಮ್ಯುಟಿಲೇಟೆಡ್ ನೋಟು ಎಂದರ್ಥ. ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗದ ನೋಟನ್ನು ಸಂಖ್ಯೆ ಹಾಗು ಸಹಿ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಗುರುತಿಸಬಹುದು ಇತ್ಯಾದಿ. ಜತೆಗೆ ಇತರ ಭದ್ರತಾ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ನಂತರವೂ ನಿರ್ಧರಿಸಬಹುದು.