ಸಹಕಾರಿ ಸಂಘಗಳಲ್ಲಿ ಆಸ್ತಿ‌ ಇದ್ಯಾ, ನಾಮ ನಿರ್ದೇಶನ ಏಕೆ ಅಗತ್ಯ!

ಸಹಕಾರ ಸಂಘಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆ ಏಕೆ?

ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಫ್ಲಾಟ್ ಮಾಲೀಕರು ಇಂಧನ ಉಳಿತಾಯ, ಶುಚಿತ್ವ ಟ್ಯಾಂಕ್ ನೀರು ತುಂಬುದು, ನಿರ್ವಹಣೆ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಶುಚಿಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಭದ್ರತೆ ಹೀಗೆ ಬಹು ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಸಲುವಾಗಿಯೇ ಹಚ್ಚಿನ ಜನ ಸಹಕಾರ ಸಂಘಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.

ಅನೇಕ ಸಂಘಗಳು ತನ್ನ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಐಷಾರಾಮಿ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿವೆ. ಒಂದೇ ಫ್ಲಾಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಥಿಯೇಟರ್, ಸಭಾಂಗಣ, ಸ್ಕ್ಬಾಷ್ ಕೋರ್ಟ್, ಬ್ಯಾಡ್ಮಿಂಟನ್ ಕೋರ್ಟ್‌ಗಳು, ಸ್ಪಾ, ಜಕುಝಿ, ಈಜುಕೊಳ, ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಆಟದ ಮೈದಾನ, ಉದ್ಯಾನ, ದೇಹದಾರ್ಢ್ಯ ಸೌಲಭ್ಯ ಈಜುಕೊಳ, ಗ್ರಂಥಾಲಯ, ಅಧ್ಯಯನ ಮೀಸಲು ಪ್ರದೇಶ ಹಾಗೂ ವಿಚಾರ ವಿನಿಮಯಕ್ಕಾಗಿ ಬೇಕಾಗುವ ಅಗತ್ಯ ಕೊಠಡಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಐಶಾರಾಮಿ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಸಂಘ ನೀಡಲಿದೆ.

ಸದಸ್ಯರ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಬೇಕು?

ಸಹಕಾರಿ ಸಂಘದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ, ಯಾರೇ ಆದರೂ ಇದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಅಂಶವೆಂದರೆ ನಾಮ ನಿರ್ದೇಶನ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು. ಅಂದರೆ, ನೊಂದಾಯಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬನ ಮರಣದ ನಂತರ ಸಂಬಂಧಿತ ಸದಸ್ಯರ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಬೇಕು? ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಸೂಚನೆಯಾಗಿದೆ. ನಾಮಿನಿ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿರಬಹುದು. ನೋಂದಾಯಿತ ಸದಸ್ಯ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹಾಗು ಹೆಚ್ಚು ನಾಮಿನಿಗಳನ್ನು ಸಹ ನೇಮಿಸಬಹುದು. ಇದರಿಂದ ನೋಂದಾಯಿತ ಸದಸ್ಯ ಹೊಂದಿದ ಷೇರುಗಳಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾವಾರು ಶೇರು ಅವದ್ದೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ.

ನಾಮಿನಿಯ ಹಕ್ಕುಗಳು:

ಖಕೆದ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಘಟಕ ಮಾಲೀಕತ್ವಕ್ಕೆ ನಾಮಿನಿಯು ಸಂಪೂರ್ಣ ಅರ್ಹನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ನಾಮಿನಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕಾನೂನು‌ ಬದ್ಧ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ, ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ ಅಗತ್ಯ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ ಸಂದೇಶಗಳು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮತ್ತು ನಿಖರವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಇದ್ರಾಷಿ ವಹಿ ವಿರುದ್ಧ 2016ರಲ್ಲು ನೀಡಿದ ನೀಡಿದ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಸುರ್ಪೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಈ‌ ಸಂದೇಶಗಳು‌ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತವೆ.

ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸಂದೇಶಗಳು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ನಿಖರವಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಬಹಳಷ್ಟು ಗೊಂದಲಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. ಸಹಕಾರ ಸಂಘಗಳ ರಿಜಿಸ್ಟ್ರಾರ್ ಮತ್ತು ಇತರರು, ಇಂದ್ರಾಣಿ ವಹಿ ವಿರುದ್ಧ 2016 ರಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಈ ಸಂದೇಶಗಳು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತವೆ.

ಈ ತೀರ್ಪಿನ ವಿವರವಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಸದಸ್ಯನ ಮರಣದ ನಂತರ ಮತ್ತು ನಾಮಿನಿಯು‌ ಮರಣ ಹೊಂದಿದ ಬಳಿಕವೇ ಸದಸ್ಯರ ಷೇರುಗಳಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಅರ್ಹನಾಗುತ್ತಾನೆ. ನಂತರ ಸಂಘವು ನಾಮಿನಿಯ ಪರವಾಗಿ ಷೇರುದಾರನಿಗೆ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಸೊಸೈಟಿಯ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾಮ ನಿರ್ದೇಶಿತರಾದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಮೃತ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಷೇರು ಹೊಂದಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಸಂಘವೂ ಸಹ ಏಕಾಏಕಿ ಆಸ್ತಿ ವರ್ಗಾಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಪ್ರಯೋಜನ ಒಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಅಂತಹ ಷೇರು ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಆತನೂ ಹೊಂದಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ತನ್ನ ಪಾಲಿನ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು

ಮರಣ ಹೊಂದಿದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಸಲ್ಲಿಸುವ ನಾಮ ನಿರ್ದೇಶನ ನಮೂನೆಗಳಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಸೊಸೈಟಿ ಷೇರುಗಳ ವರ್ಗಾವಣೆ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಲೀಕತ್ವವನ್ನು ಕ್ಲೈಮ್ ಮಾಡಿದರೆ, ಆಗ ಇತರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಅಂದರೆ ಷೇರು ಪಡೆಯಲು ಅರ್ಹರು ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ, ತನ್ನ ಪಾಲಿನ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಇದು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ಧಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅಲ್ಲಿ ನಾಮಿನಿಗೆ ಮಾತ್ರವೆ ಎಲ್ಲ ವಿವರಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೃತ ವ್ಯಕ್ತಿ ಖಾತೆದಾರರ ಇಚ್ಛೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಲಾದ ಹೆರಿನ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮಾತ್ರ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆಯಲು ಅರ್ಹನಾಗುತ್ತಾನೆ.

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಸಹಕಾರ ಸಂಘಗಳ ಕಾಯ್ದೆ 1960 ರ ಇತ್ತೀಚಿನ ತಿದ್ದುಪಡಿಯು ಸದಸ್ಯನ ಮರಣದ ನಂತರ ಸಮಾಜವು ಮೃತ ಸದಸ್ಯರ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿನ ಪಾಲು, ಹಕ್ಕು, ಹಕ್ಕು ಮತ್ತು ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ (ಗಳಿಗೆ) ವರ್ಗಾಯಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ನಿಲುವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಇತರ ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ದಾಖಲೆಗಳು, ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ, ಕಾನೂನು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ ಅಥವಾ ಮರಣಿಸಿದ ಸದಸ್ಯರ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಪಡೆಯಲು ಅರ್ಹರಾಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮರಣದಂಡನೆ ಮಾಡಿದ ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ದಾಖಲೆಗಳ ಆಧಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು.

ಇತರರು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಬಹುದು

ಏಕೆಂದರೆ ಮರಣ ಹೊಂದಿದವರು ಸಲ್ಲಿಸಿದ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ನಮೂನೆಗಳಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಮಾತ್ರ ಆಸ್ತಿ ಪಡೆಯಬೇಕು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ನಾಮಿನಿಗಳಾಗಿ ಷೇರು ಹೊಂದಿದ ಇತರರು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಬಹುದು.

ಹಿಂದೆ ಹೇಳಿದಂತೆ, ಈ ಷೇರುಗಳನ್ನು ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಸಹ ವರ್ಗಾಯಿಸಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ಪರಿಶೀಲಿಸಬೇಕಾದ ದಾಖಲೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಫ್ಲಾಟ್ ಮತ್ತು ಷೇರುಗಳಿಗೆ ಅರ್ಹರಾಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಅಂತಹ ಮರಣಿಸಿದ ಸದಸ್ಯರ ಬದಲಿಗೆ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವವರೆಗೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.

ಆದ್ದರಿಂದ, ಒಬ್ಬರು ಸರಿಯಾದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು ಇದರಿಂದ ಕಾನೂನು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳ ನಡುವಿನ ವಿವಾದಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ಪೀಳಿಗೆಗಳು ಸೌಹಾರ್ದಯುತವಾಗಿ ಬದುಕಬಹುದು.

ಅರ್ಜಿ‌ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಅಗತ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳು:-
• ಎಲ್ಲಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರಗಳು/ಖಾತೆ ಹೇಳಿಕೆಗಳು.
• ಅರ್ಜಿ ನಮೂನೆಯ ನಾಲ್ಕು ಪ್ರತಿಗಳು, ಕನಿಷ್ಠ ಶೇ.90 ನಷ್ಟು ಸಹಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಪ್ರವರ್ತಕ ಸದಸ್ಯರು.
• ಪ್ರವರ್ತಕ ಸದಸ್ಯರ ವಿವರಗಳು.
• ಸಮಾಜದ ಕೆಲಸದ ವಿವರಣೆ.
• ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾದ ಬೈ-ಕಾನೂನುಗಳ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಪ್ರತಿಗಳು,
• ಫಾರ್ಮ್ ಡಿ ಖಾತೆ ಹೇಳಿಕೆಗಳು,
• ನೋಂದಣಿ ಶುಲ್ಕ ಪಾವತಿಯ ಪುರಾವೆ.
• ರಿಜಿಸ್ಟ್ರಾರ್ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಿದ ಇತರ ದಾಖಲೆಗಳು.
• ವಕೀಲರು ಒದಗಿಸಿದ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ತೆರವು ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರ.